Khởi Nghĩa Donghak: Phong Trào Cải Cách Xã Hội Dữ Dội ở Triều Tiên Thế Kỷ XIX

 Khởi Nghĩa Donghak: Phong Trào Cải Cách Xã Hội Dữ Dội ở Triều Tiên Thế Kỷ XIX

Đầu thế kỷ XIX, Joseon – triều đại phong kiến cuối cùng của Triều Tiên – đang chìm trong cảnh suy tàn. Sự áp bức của tầng lớp quý tộc và chính quyền trung ương đối với nông dân ngày càng nặng nề. Trong bối cảnh đó, một nhà tư tưởng tên là Choi Jeu (1824-1864) đã nổi lên như một biểu tượng của sự thay đổi.Choi Jeu, được biết đến với tên gọi Western name là “Queen” trong các tài liệu lịch sử tiếng Anh, đã truyền bá học thuyết Donghak – một phong trào tôn giáo và chính trị kêu gọi cải cách xã hội.

  • Giáo lý và tầm ảnh hưởng của Donghak: Choi Jeu tin rằng xã hội Joseon đã bị biến dạng bởi tham nhũng và bất công. Ông đề xuất một hệ thống mới dựa trên các nguyên tắc đạo đức như lòng nhân ái, sự công bằng và tự do cá nhân. Học thuyết của ông thu hút đông đảo người dân, đặc biệt là những người nông dân khốn khổ, bị áp bức bởi chế độ phong kiến khắc nghiệt.

Choi Jeu không chỉ là một nhà tư tưởng; ông còn là một nhà lãnh đạo kiệt xuất. Ông đã tổ chức các cuộc tụ họp bí mật và huấn luyện các thành viên của Donghak về chiến thuật quân sự. Mục tiêu của ông là lật đổ chế độ phong kiến và thiết lập một xã hội công bằng hơn.

  • Sự bùng nổ của Khởi Nghĩa Donghak:

Năm 1894, Khởi Nghĩa Donghak bùng phát tại vùng Jeolla-do, miền nam Triều Tiên. Các nông dân, thợ thủ công và những người theo học thuyết Donghak đã nổi dậy chống lại chính quyền Joseon và quân đội Nhật Bản, những kẻ đang tìm cách chiếm đóng Triều Tiên.

Khởi nghĩa này ban đầu được tổ chức một cách lỏng lẻo, với nhiều nhóm vũ trang nhỏ hoạt động độc lập. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Choi Jeu và các chỉ huy khác như Jeong Bong-jun và Kim Gae-nam, phong trào đã dần dần trở nên có tổ chức hơn.

  • Chiến thuật và chiến thắng ban đầu:

Các nghĩa quân Donghak sử dụng chiến thuật du kích hiệu quả, tấn công vào các mục tiêu quân sự và chính trị của đối phương và nhanh chóng rút lui về các khu vực núi non hiểm trở. Họ cũng tận dụng được sự ủng hộ đông đảo từ dân chúng địa phương, được cung cấp lương thực, vũ khí và thông tin tình báo.

Trong giai đoạn đầu, Khởi Nghĩa Donghak đã giành được nhiều chiến thắng quan trọng. Họ đánh bại quân đội Joseon tại các trận Jeolla-do và Gyeongsang-do, giải phóng một số vùng đất khỏi sự kiểm soát của chính quyền trung ương.

  • Sự thất敗 của Khởi Nghĩa Donghak:

Tuy nhiên, Khởi Nghĩa Donghak cuối cùng đã thất bại. Các yếu tố dẫn đến thất bại bao gồm: * Sự thiếu thống nhất: Phong trào lacked sự lãnh đạo tập trung và chiến lược chung. Các nhóm vũ trang nhỏ thường hoạt động độc lập, không phối hợp với nhau một cách hiệu quả. * Hạn chế về vũ khí và quân sự: Nghĩa quân Donghak chủ yếu sử dụng vũ khí thô sơ như giáo mác, cung tên và dao kiếm. Họ thiếu hụt vũ khí hiện đại như súng trường và pháo binh.

  • Sự đàn áp của chính quyền: Chính quyền Joseon đã huy động tất cả các nguồn lực để dập tắt Khởi Nghĩa Donghak. Họ đã gửi quân đội đến đàn áp các nhóm nổi dậy, đồng thời ra lệnh bắt giữ và xử tử các nhà lãnh đạo Donghak.

  • Sự can thiệp của Nhật Bản: Vào thời điểm đó, Nhật Bản đang tìm cách xâm lược Triều Tiên. Các lực lượng quân sự Nhật Bản đã tham gia vào việc đàn áp Khởi Nghĩa Donghak, coi đây là một mối đe dọa đối với âm mưu xâm lược của họ.

  • Di sản của Khởi Nghĩa Donghak: Mặc dù thất bại về mặt quân sự, Khởi Nghĩa Donghak vẫn để lại một di sản quan trọng trong lịch sử Triều Tiên. Phong trào này đã:

    • Thúc đẩy tinh thần dân tộc và ý thức tự chủ của người dân Triều Tiên.
    • Giác ngộ tầng lớp nhân dân về bất công xã hội và nhu cầu cải cách.
    • Bộc lộ sự yếu kém và suy tàn của chế độ phong kiến Joseon, góp phần tạo điều kiện cho sự sụp đổ của triều đại này.

Choi Jeu và các nhà lãnh đạo Donghak khác đã trở thành những biểu tượng bất khuất trong lịch sử Triều Tiên. Họ là những người đấu tranh vì công lý và tự do, và ý tưởng của họ vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho thế hệ sau.

Kết quả Khởi Nghĩa Donghak:
Thời gian diễn ra: 1894-1896
Lãnh đạo chính: Choi Jeu (Queen), Jeong Bong-jun, Kim Gae-nam
Mục tiêu: Cải cách xã hội, lật đổ chế độ phong kiến Joseon

Kết quả: Thất bại về mặt quân sự, nhưng đã góp phần thúc đẩy tinh thần dân tộc và ý thức tự chủ của người dân Triều Tiên.